صورت امام رضا(ع) چگونه نقاشی شد؟

یکی از زیباترین و نفیس ترین آثار استاد محمود فرشچیان، نگارگر پرآوازه معاصر، تابلوی ضامن آهو است که هم اکنون در موزه فرشچیان سعدآباد نگهداری می شود. استاد فرشچیان در این گفت و گوی کوتاه با خبرآنلاین به چند نکته از تصویرگری این تابلو اشاره کرده است.

چه شد که تصمیم گرفتید تابلوى ضامن آهو و چهره امام رضا (ع) را به تصویر بکشید؟
قدیم وقتى نقاشان مى خواستند صورت معصومین(ع) را تصویر کنند، یا پرده اى بر روى صورت ایشان مى کشیدند یا هاله اى نور پشت سرشان قرار مى دارند. من با چنین تصویر و تصورى تابلو و طرح صورت امام رضا(ع) را - که عاشقانه دوستشان دارم- شروع کردم. مى خواستم اول امام را از پشت سر طراحى کنم، ولى مقتضیات تابلو ایجاد مى کرد که ایشان را از روبه رو تصویر نمایم. وقتى به صورت حضرت رسیدم، نتوانستم آن گونه که مى خواهم طرح را کار کنم.صورت، ساعت ها و روزها دست نخورده ماند، بعد از ظهر یک روز، مثل همیشه که هنگام نقاشى وضو مى گیرم، وضو گرفتم و روبه مشهد ایستادم و زیارت خاصه حضرت را خواندم بعد رفتم سراغ تابلو و قلم را گرفتم و شروع کردم. بدون آن که قلم را بردارم یا طرح را عوض کنم، صورت را ساختم. وقتى هم تمام شد، دیگر تغییرى در آن ایجاد نکردم.

در این تابلو چه ویژگی ها و ظرافت هایی به کار برده اید؟

این اولین بارى است که چهره معصومى وسط هاله نورى قرار دارد که مى توان از پس آن، صورت را نیز تشخیص داد. مشابه هاله نورى که در اطراف صورت حضرت کار شده را نمى توانید در هیچ اثر مذهبى دیگر پیدا کنید.

تمام عناصر تشکیل دهنده تابلو ضامن آهو، و تمام خطوط و پرسوناژهاى آن، همه معطوف به وجود امام رضا (ع) هستند و تمام منحنى ها به سوى ایشان ختم مى شوند. پرسوناژ امام (ع) از لحاظ رنگ و فرم هم طورى قرار گرفته که در فراز بوده و باقى عناصر در فرود باشند. در چهره بچه آهوانى که به خدمت حضرت مى آیند، حالتى از خوشحالى و شادمانى توأم با احترام دیده مى شود، که این احترام به صورت زانو زدن در برابر امام (ع) متجلى است.

هنگام خلق آثاری که مربوط به ائمه (ع) است، آیا عنایتى خاص از سوى آنها دریافت می کردید؟
بدون شک. بدون شک. بدون شک. من خودم کارى نمى کنم. هر چه مى بینید، خدا و لطف خداست. هیچ هنرمندى هنرش جاودانه نمى شود، مگر بر اساس اعتقاد و ایمانش کار کند و به باورهاى الهى اش تکیه بزند.