خاموشي‌هاي حتمي با برق ارزان

وزیر نیرو با تداوم گرما احتمال داد:
جدول زمان بندي خاموشی‌ها
اگر برق با متوسط كيلووات ساعت 43 تومان فروخته شود، ديگر به دولت و به بانك‌ها كاري نداريم
گروه انرژی- وزیر نیرو روز گذشته در گفت‌وگوی تفصیلی با خبرگزاری «فارس» با اشاره به گرمای بیش از حد تابستان امسال از احتمال ارائه جدول خاموشی‌ها با تداوم گرما خبر داد.
«افزایش استفاده از کولرهای گازی»، «بدهی به پیمانکاران به عنوان یکی از دلایل خاموشی‌های اخیر»، «برآورد وزارت نیرو از خسارات صنایع»، «وضعیت قیمت برق بعد از هدفمند شدن یارانه‌ها»، «برنامه‌ریزی برای افزایش ظرفیت نیروگاه‌ها» و ... از جمله مهم‌ترین محورهای خبری «مجید نامجو» در گفت‌وگوی وی با این خبرگزاری است.
«مجید نامجو» در این گفت‌وگو در مورد دلايل خاموشي‌هاي مقطعي اخیر مي‌گوید: يكي از دلایل گرماي بيش از حد در فصل تابستان بود. به‌طوري‌كه سابقه نداشت در خرداد ماه چنين گرمايي را تجربه كنيم. دست‌اندركاران برق مي‌گفتند كه در معادلات ما پيك مصرف برق 41 هزار و 600 مگاوات است كه اين پيك بايد مديريت شود. دليل دوم اين بود كه مصرف برق به يكباره و به شدت بالا رفت؛ يعني تصور نمي‌شد كه اين همه كولرهاي گازي كه الان در بازار كمياب شده است به يك باره مصرف برق را بالا ببرد.
افزایش استفاده از کولرهای گازی
وی ادامه داد: بنده خود در محلي كه زندگي مي‌كنم وقتي از پنجره به بيرون نگاه مي‌كنم تفاوت استفاده از كولرهاي گازي امسال با سال‌هاي گذشته را متوجه مي‌شوم، اما موضوعي كه مهم است اين است كه شبكه برق كشور براي استفاده از اين تعداد كولرهاي گازي طراحي نشده است.
وی افزود: اين كولرهاي گازي دو اثر دارد، يكي اينكه انرژي زيادي مصرف مي‌كنند و ديگر اينكه ظرفيت كابل را اشغال و تاثير دو برابري روي كابل‌هاي برق دارند به همين دليل مصرف به شدت بالا مي‌رود.
«نامجو» در ادامه اظهار كرد: انتظار ما اين بود كه با طرح هدفمند كردن يارانه‌ها 10 تا 15 درصد مصرف برق كاهش يابد. اگر چه حساب‌هاي ديگري هم براي كاهش مصرف مثل وارد شدن برخي پروژه‌ها به مدار بهره‌برداري داشتيم كه به علت بدهي‌ها با تاخير مواجه شد.
بدهی به پیمانکاران ، دلیل خاموشی
وی در پاسخ به این سوال که چند مگاوات نيروگاه بايد وارد مدار بهره‌برداري مي‌شد كه به خاطر بدهي‌ها با تاخير مواجه شد، گفت: پيش بيني شده بود كه هر سال 5 هزار مگاوات برق وارد مدار بهره‌برداري شود كه ما توانستيم در دو سال هفت هزار مگاوات وارد مدار بهره‌برداري كنيم؛ يعني 3 هزار مگاوات كمتر وارد مدار بهره‌برداري شده است.
به گفته وی، آن 3 هزار مگاوات به علت همين بدهي‌ها وارد مدار بهره‌برداري نشد و الان ذخيره توليد برق نداريم و در حالي كه بايد در شرايط عادي حداقل 15 تا 20 درصد ذخيره توليد نيروگاهي داشته باشيم. در حال حاضر كشور با 51 سايت نيروگاهي است كه در حرارت 600 درجه تا 1600 درجه (منظور حرارت توربين‌ها است) در حال فعاليت هستند.
وی در ادامه اظهار داشت: مصرف برق در اين حد به هيچ عنوان با اين گرماي بالا پيش‌بيني نمي‌شد و اين در حالي است اگر برنامه‌هاي شركت‌هاي برق منطقه‌اي انجام نمي‌شد، مصرف به 43 هزار و 600 مگاوات مي‌رسيد. وی در مورد تفاوت مصرف برق طی شبانه روز توضیح داد: مصرف برق به طور مثال در روز دوشنبه 22 تير ماه جاري به 38 هزار و 900 مگاوات رسيد و پيك روز حدود 350 مگاوات بيشتر از پيك شب شد. دليل آن اين است كه در روز چون حرارت بالا است 1000 مگاوات راندمان نيروگاه‌ها كاهش مي‌يابد؛ اما شب كه مي‌شود راندمان همان نيروگاه افزايش مي‌يابد.
امکان ارائه جدول خاموشی‌ها
وی در ادامه در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر اینکه آیا امکان طراحی جدول برنامه ريزي خاموشي برق در آينده هست، گفت: بله- امكان ارائه اين جدول هست، اما به شرطي كه الان به نقطه‌اي برسيم كه ديسپچينگ به ما اعلام كند كه بايد خاموشي اعمال شود.
وی ادامه داد: ديسپچينگ از لحاظ تامين ظرفيت و توزيع كه بايد در كل شبكه برق براي حفظ فركانس انجام دهد اين توانايي را دارد كه بگويد با اين توليد مي‌توانيم فركانس را ثابت نگه داريم و هيچ خاموشي هم اعمال نشود؛ اما وقتي مصرف برق در يك منطقه‌اي بالا مي‌رود به يكباره فيدر مشكل پيدا مي‌كند پس براي آن منطقه خاموشي اعمال مي‌شود. بنابراين وقتي در اين منطقه خاموشي اعمال شد اين منطقه به ليست اضافه مي‌شود تا در سال آينده چه تغييراتي در شبكه اعمال كند كه اين منطقه تا 5 سال دچار خاموشي و مشكل نشود.
وی در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر اینکه اگر گرما ادامه يابد و مصرف برق از 40 هزار و 600 مگاوات عبور كند، خاموشي برنامه‌ريزي شده خواهيم داشت، اظهار كرد: شك نکنید كه قطعا خاموشي خواهيم داشت. تا پايان تيرماه كه مديريت صورت مي‌گيرد و خاموشي‌هاي مقطعي اعمال مي‌شود كه برنامه‌ريزي نشده و در اثر افزايش بار در شبكه است، اما از اواخر تير ماه بايد چند اتفاق رخ دهد كه اگر اين اتفاق افتاد خاموشي برنامه‌ريزي شده نخواهيم داشت، اما اگر اتفاق نيفتد قطعا خاموشي برنامه‌ريزي شده خواهيم داشت.
وی افزود: يعني اگر نيروگاه‌هاي ما وارد مدار شوند و گرما افت پيدا كرده و مصرف برق كاهش يابد و برنامه‌ريزي و هماهنگي انجام شده با صنايع دقيق‌تر اعمال شود و حداكثري كه برنامه‌ريزي كرديم براي واردات برق انجام شود، مي‌توان اميدوار بود كه تابستان را بدون خاموشي برنامه‌ريزي شده عبور كنيم، اما اگر اين برنامه‌ريزي‌ها صورت نگيرد و مصرف برق بالا برود ،قطعا خاموشي برنامه‌ريزي شده و از قبل تعيين شده اعمال خواهد شد.
وی در خصوص میزان واردات برق نیز گفت: ‌در حال حاضر 840 مگاوات برق از كشورهاي همسايه وارد كشور مي‌شود و اينكه بخواهيم براي فصل تابستان برق بيشتر وارد كنيم شدني نيست. چون يك سال تلاش مي‌كنيم تا يك خط شبكه برق و حتي هماهنگي ايجاد شود تا بتوان برق وارد كشور كرد.
وی همچنین در پاسخ به سوال دیگری در مورد اینکه آيا امكان قطع صادرات برق در زماني كه كشور در فصل تابستان به برق نياز دارد، وجود دارد، گفت: مي‌توان صادرات برق را محدود كرد؛ اما به هر حال كشورهايي مثل عراق از اينكه محدوديت برق براي آنها ايجاد شود، اظهار نارضايتي مي‌كنند. سياست برق اين است كه هيچ وقت واردات برق از 500 مگاوات كمتر نباشد و هيچ وقت هم صادرات برق از 500 مگاوات بالاتر نرود. در حال حاضر نيز صادرات برق بيشتر از 300 مگاوات نيست كه به عراق، افغانستان و پاكستان صادر مي‌شود و اين ميزان صادرات حداقل‌هايي است كه در قراردادها پيش‌بيني شده است.
به حرف صنایع گوش مي‌کنیم
وی همچنین در پاسخ به این سوال که آيا برآوردي داشتيد كه در خاموشی‌های اخیر، صنايع چه ميزان خسارت ديده‌اند، اظهار داشت: تصور ما اين است كه نبايد هيچ لطمه‌اي به صنايع بخورد. ديدگاه ما اين گونه تنظيم شده است كه صنايع يك ماه در سال به تعميرات و بازسازي نياز دارند. اين موضوع مي‌تواند در هر ماهي از سال صورت گيرد، ولي وزارت نيرو اعلام كرده است كه صنايع تعميرات خود را در فصل تابستان انجام دهند و اتفاقا صنايع هم قبول كرده‌اند.
وی در ادامه گفت: اگر صنایع ثابت كنند كه ما به آنها ضرر وارد كرده‌ايم و اين ضرر ناشي از خاموشي بوده است، حاضر هستيم حرف آنها را گوش كنيم.
وی در ادامه در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر اینکه اين موضوع به سرنوشت همان 5300 ميليارد تومان بدهي به پيمانكاران كه تاكنون پرداخت نشده است تبدیل نخواهد شد گفت: به هر حال شايد وزارت نيرو نتواند خسارت صنايع را پرداخت كند؛ اما حساب و كتاب آن را كه مي‌توانيم داشته باشيم. به نظر بنده با اجراي طرح هدفمندي يارانه‌ها قطعا تحولي در صنعت برق ايجاد خواهد شد.
استيضاح حق نمايندگان مجلس است
وی در مورد بحث استيضاحش از سوی نمایندگان خوزستان نیز گفت: نمايندگان خوزستان به ما لطف دارند، ولي ما واقعا براي خوزستان كم كاري نكرده‌ايم، چون اين استان شايسته خدمت است. ما نگران نيستيم. به هر حال وظيفه نماينده مجلس همين است.
وی در مورد راه‌اندازی نيروگاه بوشهر در سال‌جاری گفت: نيروگاه بوشهر مي‌تواند يك هزار مگاوات به صورت مرحله‌اي به برق كشور اضافه كند كه تا شهريور گفته‌اند وارد مدار مي‌شود و ما آن را از سازمان انرژي اتمي خريداري مي‌كنيم.
مشكلات از سال 83 شروع شد
وی همچنین در خصوص مشکلات صنعت برق توضیح داد: صنعت برق از زماني به اين وضعيت دچار شد كه قيمت برق از سال 83 تثبيت شد. به هر حال قيمت برق در سال‌هاي قبل از 83 هر سال 10 درصد افزايش مي‌يافت و خود را اداره مي‌كرد و به دولت وابسته نبود. در حالي‌كه در سال‌هاي پس از تصويب اين قانون هيچ افزايشي صورت نگرفت و ما را در شرايط بغرنجي قرار داد. اين سوال مطرح است كه چرا به جاي افزايش تعرفه 10 درصدي سالانه برق بايد پيش دولت و مجلس دائم گدايي كنيم كه با پرداخت يارانه قيمت برق را جبران كنيد؟
وزیر نیرو در ادامه در مورد اصلاح قیمت برق در قانون هدفمندی یارانه‌ها اظهار داشت: ما پذيرفتيم كه اگر برق با متوسط كيلووات ساعت 43 تومان فروخته شود، ديگر به دولت و به بانك‌ها كاري نداريم.
دلیل عدم اجرای جریمه پرمصرف‌ها
وی همچنین در مورد دلایل عدم ابلاغ جریمه مشترکان پرمصرف از 15 تیرماه از سوی رییس جمهور اظهار داشت: اين مصوبه چند مزيت داشت و هنوز هم نااميد نيستيم كه اين مصوبه ابلاغ ‌شود؛ اما حدس من از بابت ابلاغ نكردن مصوبه مزبور اين است كه رييس جمهور الان دارند بسته‌هايي را در كنار ساير بسته‌هاي طرح هدفمندي به جلو مي‌برند و تصور من اين شد كه اگر يك اقدامي در ارتباط با برق الان انجام دهيم شايد اين روي تصميمات ديگر تاثير بگذارد. به هر حال من فكر مي‌كنم رييس جمهوري مي‌خواست شيريني اين طرح در ذهن مردم بماند و قبل از اينكه پول هدفمندي يارانه‌ها داده شود و به جيب مردم برود، شروع به اصلاح قيمت نكند.
وی همچنین با بیان اینکه در حال حاضر 24 میلیون مشترک برق داریم، در خصوص مشترکان پرمصرف اظهار داشت: 10 دهك مصرف‌كننده داريم. آنهايي كه مصرف بهينه برق ندارند، 10 درصد هستند و 20 درصد نيز بالاي الگوي مصرف هستند. تقريبا 3 درصد مشتركان ما خيلي بد مصرف‌كننده هستند.
اما به هر حال همين 3 دهك پر مصرف كشور يا همان سه درصد حدود 30 درصد برق كشور را مصرف مي‌كنند. يعني حدود 800 هزار نفر از مشتركان ما 30 درصد برق كشور را مصرف مي‌كنند.
نامه سندیکای برق به رییس جمهور
وزیر نیرو در مورد نامه سنديكاي صنعت برق به رييس جمهوري و پرداخت بدهی آنها نیز گفت: بخش عمده‌اي از 5300 ميليارد تومان مربوط به بدهي بانك‌ها است؛ معمولا فرآيند بدهي‌ها به پيمانكاران در سال‌هاي گذشته بوده و ادامه دارد؛ اما از 5300 ميليارد تومان تاكنون 900 ميليارد تومان پرداخت شده است و در حال رايزني براي پرداخت هر چه سريع‌تر مابقي بدهي هستيم.
افزایش ظرفیت نیروگاهی
«نامجو» در خصوص میزان افزایش ظرفیت نیروگاه‌ها نیز توضیح داد: از تابستان 87 تا تابستان 88، 3هزار مگاوات و از تابستان 88 تا تابستان 89 بالغ بر 4 هزار مگاوات وارد مدار بهره‌برداري شده است؛ يعني در سال گذشته 7 هزار مگاوات وارد مدار بهره‌برداري شده است. از تابستان امسال تا تابستان سال آينده 4 هزار مگاوات وارد مدار بهره‌برداري خواهيم كرد كه اين 4 هزار مگاوات كافي نيست و ما بايد مسائل قيمتي و مصرف برق را حل كنيم.
وی در پاسخ به این سوال که اگر روند افزایشی مصرف ادامه داشته باشد در تابستان سال 90 خاموشي خواهيم داشت، گفت: اگر اين مطالب كه گفتم رعايت نشود، خاموشي حتما رخ خواهد داد. البته نا‌اميد نيستيم و مرتب به سمت بالا بردن راندمان نيروگاه در حركت هستيم. دوم اينكه به سمت استفاده از انرژي نو مي‌رويم كه براي استفاده از انرژي‌هاي نو 3 درصد ظرفيت نيروگاهي؛ يعني 2100 مگاوات تا پايان دولت دهم پيش‌بيني كرديم.
وزیر نیرو در مورد قيمت تمام شده برق نیز گفت: قيمت تمام شده برق در حال حاضر طبق قانوني كه داده شده 832 ريال است. در حالي‌كه ما داريم 160 ريال به مردم مي‌فروشيم.
وضعیت برق در قانون هدفمندی
وی در پاسخ به این سوال که آيا قيمت 43 تومان براي برق در سال جاري پس از هدفمندي يارانه‌ها قطعي است، گفت: رييس‌جمهور تقريبا پذيرفته است؛ اما معتقد است كه همه بسته‌ها را بايد با هم ببندد و سپس اعلام كند. البته بنده معتقد هستم كه اين 43تومان قطعي و تثبيت خواهد شد.
وی افزود: براي قيمت سال اول برق ما عدد ديگري را هم پيشنهاد داديم كه آن مخفي و سري است. افرادي هستند كه پول‌هايي را ذخيره كرده‌اند و كارهايي را آماده كرده‌اند تا به محض اينكه دولت چيزي اعلام كرد، بروند و اقداماتي را براي نفع خود انجام دهند. دولت بر روي اين مساله خيلي حساس است، به همين دليل همه ما را موظف كرده است كه ما چيزي را اعلام نكنيم تا كارگروه به جمع‌بندي برسد.
وی ادامه داد: هيچ كدام از وزرا هيچ اظهارنظري نبايد انجام دهند؛ اما ما برنامه‌هايي را كه مربوط به وزارت نيرو است، به گونه‌اي تنظيم و طراحي كرده‌ايم كه به مردم فشار آن‌چناني از لحاظ قيمت برق وارد نشود.
وی در پایان در پاسخ به این سوال که عامه مردم مي‌گويند به محض اينكه هدفمندي يارانه‌ها اجرا شود اولين قبض برق كه بيايد يارانه نقدي را مي‌بلعد، گفت: اين موضوع صحت ندارد. البته مردم بايد مصرف برق خود را كنترل كنند، ما بررسي‌هاي خوبي كرديم كه اين قانون چه اثراتي روي قبوض خواهد گذاشت.

دولت:مصوبه مجلس عامل افزايش طلب پيمانكاران برق است
سايت دولت با ارائه گزارشي تغييرات در لايحه بودجه سال 88 از سوي مجلس را عامل بدهي دولت به توليدكنندگان برق مي‌داند. بر اساس اين گزارش حذف بخش مربوط به هدفمند کردن یارانه‌ها از لایحه بودجه 1388 از سوی مجلس و اقدام بی‌سابقه مجلس در ارائه قانون بودجه به صورت ناتراز به دولت، موجب افزایش بدهی دولت در بخش صنعت برق شد.
در حالی که با تلاش دولت نهم و توجه ویژه به نقش صنعت برق به عنوان یکی از زیرساخت‌های مولد اقتصادی کشور در بودجه‌های سالانه بدهی صنعت برق در سال 1386 به حدود صفر رسیده بود، اما تغییرات اساسی در لایحه پیشنهادی بودجه سال 1388 دولت توسط مجلس، موجب شد بدهی صنعت برق در سال گذشته به 53 هزار و 600 میلیارد ریال برسد.
براساس این گزارش، عدم پیش‌بینی ما‌به‌التفاوت نرخ برق در بودجه سال 1388 از سوی مجلس شورای اسلامی موجب ایجاد شکاف عمیقی بین درآمد و هزینه‌های صنعت برق شد و بدهی صنعت برق به تولیدکنندگان، پیمانکاران و سازندگان (مربوط به سازمان توسعه برق‌ ایران، شرکت توانیر، شرکت‌های برق منطقه ای، شرکت‌های توزیع، بدهی سیستم بانکی و بدهی سوخت نیروگاه‌ها) به 53 هزار و 600 میلیارد ریال رسید.
بر اساس این گزارش، در لایحه بودجه سال 1388 دولت 8 هزار و 500 میلیارد تومان از محل اصلاح قیمت حامل‌های انرژی در نظر گرفته بود و از این رو مبلغی برای یارانه صنعت برق در نظر نگرفت، اما مجلس در روزهای آخر بررسی لایحه بودجه به یکباره با حذف بند مربوط به هدفمند کردن یارانه‌ها از یکسو 8 هزار و 500 میلیارد تومان از درآمد دولت را حذف کرد و از سوی دیگر یارانه ای برای ما‌به‌التفاوت نرخ برق در نظر نگرفت.
جعفر قادری، عضو کمیسیون تلفیق بودجه مجلس در همان زمان به بلاتکلیفی یارانه 4 هزار میلیارد تومانی برق در بودجه سال 88 اذعان کرده و گفت: عملا درباره برق تعیین تکلیف نکردیم، بنابراین ناچاریم بدون تصمیم‌گیری درباره یارانه‌ برق از موضوع عبور کرده و بودجه سال 88 را تصویب کنیم. ممکن است بعدا این مشکل را بتوان در قالب اصلاحیه‌ یا متمم حل کرد و دولت را از بلاتکلیفی بیرون آورد.
رحیم ممبینی، معاون بودجه معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی نیز در آن زمان نسبت به عواقب این تصمیم مجلس هشدار داد و گفت: آنچه در مجلس تصویب شده است، یک مغایرت کلیدی با قانون سیاست‌های کلی اصل 44 دارد، به این ترتیب که براساس آنچه تصویب شده قیمت برق باید به صورت یارانه ای محاسبه شود، اما هیچ فکری برای پرداخت تفاوت قیمت یارانه‌ای و تمام شده برق برای نیروگاه‌ها نشده است و نیروگاه‌های خصوصی که رو به افزایش است با مشکل مواجه خواهند شد.
وی تصریح کرد: در حالی که بر اساس لایحه بودجه دولت تفاوت قیمت تمام شده و آنچه به مردم عرضه می‌شد از طریق بازپرداخت نقدی جبران می‌شد، ما حکم پرداخت یارانه‌ها را در اختیار داریم در حالی که هیچ منابعی به آن تعلق نگرفته است. این در حالی است که هم‌اکنون در کشور چند نیروگاه خصوصی برق فعال شده و نزدیک به 8 پروژه بخش‌خصوصی در دست احداث است که با این وضعیت دچار مشکل خواهند شد.
براساس این گزارش، این رویکرد مجلس، صنعت برق را با چالش جدی روبه‌رو کرده، به طوری که هم‌اکنون بدهی‌های معوق این بخش یکی از مشکلات اصلی برای توسعه صنعت برق و رسیدن به اهداف سند‌های فرابخشی مانند سند چشم‌انداز بیست ساله کشور است.