آموزشهاي دوران بارداري موجب كاهش تقاضاي سزارين مي شود

يافته هاي پژوهشگران دانشگاه نشان مي دهد مداخلات آموزشي طراحي شده بر مبناي تئوري ها و مدلهاي آموزش بهداشت مي توانند به عنوان راهكارهايي در كاهش سزارين معرفي شوند.

افزايش سزارين هاي غير ضروري يك معضل بهداشتي است كه زندگي بسياري از زنان را در ايران تحت تاثير قرار داده است. در برخي از نقاط كشورمان بيش از 25 درصد زايمان ها به روش سزارين انجام مي شود. به طور كلي ميزان سزارين در ايران 3 تا 4 برابر ميزان مورد قبول سازمان بهداشت جهاني است. شواهد قابل ملاحظه اي مبني بر نقش اوليه ترس از زايمان در تقاضاي سزارين و همچنين تاثير ترس بر وقوع تجارب منفي زايمان و سزارين اورژانسي وجود دارد. به نظر مي رسد كه آموزش دوران بارداري راه مناسبي براي ايجاد خود باوري در مورد توانائي انجام زايمان طبيعي و كاهش ترس زايمان و متعاقب آن افزايش زايمان هاي طبيعي در كشور مي باشد.

اين پژوهش كه با عنوان تاثير الگوي پرسيد- پروسيد با تركيب مدل اعتقاد بهداشتي و تئوري خودكارآمدي به منظور افزايش زايمان طبيعي در زنان نخست زا از سوي يكي از دانش آموختگان مقطع دكتراي رشته آموزش بهداشت در دانشكده علوم پزشكي انجام شد، يك كارآزمائي باليني است كه طي سالهاي 1384 لغايت 1386 ، در دو مرحله بر روي زنان باردار صورت گرفت. مرحله اول بومي سازي پرسشنامه خود كارآمدي و ترس زايمان و مرحله دوم انجام مداخله بر اساس مدل تركيبي مي باشد. مرحله نخست اين تحقيق بر روي 176 زن باردار مراجعه كننده به بيمارستان¬هاي زنان- زايمان آموزشي منتخب شهر تهران انجام شد. مرحله دوم پژوهش ، كارآزمائي باليني بود كه در سال 1386 برروي 100 زن نخست زاي مراجعه كننده به بيمارستان ميلاد انجام گرفت. زنان نخست زا با حاملگي كم خطر در 3 ماهه دوم حاملگي كه نمره ترس زايمان در آنها 28 يا بيشتر بود، به طور تصادفي در 2 گروه آزمون و شاهد قرار گرفتنند. گروه آزمون 9 هفته برنامه آموزش تئوري محور را دريافت نمودند، در حاليكه گروه شاهد، تنها از مراقبت روتين برخورداربودند.
اطلاعات پرسشنامه جمع آوري و داده ها مورد تجزيه و تحليل قرار گرفتند. نتايج نشان داد كه پرسشنامه خودكارآمدي و ترس زايمان از همسويي بالائي برخوردار است. قبل از مداخله، اختلاف معناداري از لحاظ ترس زايمان در دو گروه وجود نداشت اما پس از مداخله كاهش معناداري در نمره ترس زايمان در گروه آزمون ديده شد. از نظر نمره كلي آگاهي، نگرش، منافع و موانع درك شده و خودكارآمدي زايمان به عنوان عوامل مستعد كننده، عوامل قادركننده و عوامل تقويت كننده در گروه آزمون نسبت به گروه شاهد پس از مداخله اختلاف معناداري مشاهده گرديد. از نظر پيامد حاملگي، ميزان سزارين در گروه آزمون به طور معناداري كمتر از گروه شاهد بود.
اين پژوهش در قالب رساله دكتراي تخصصي محبوبه خورسندي به راهنمائي دكتر فضل الله غفراني پور و با مشاوه دكتر عليرضا حيدرنيا و دكتر سقراط فقيه زاده در دانشكده علوم پزشكي انجام گرفته است.